اکوسیستم صنایع خلاق
اکوسیستم صنایع خلاق یکی از مفهوم های جدیدی می باشد که در دنیای امروز اقتصاد، مطرح می شود. خلاقیت یکی از مهم ترین پدیده ها و مفهوم هایی است که در قرن بیست و یکم به آن توجه می شود. در حقیقت، بشر در قرن ۲۱ نگاه تازه ای به مفهوم خلاقیت انداخته و تلاش می کند تا به صورت خلاقانه کار های مختلف خود را انجام دهد. مفهوم خلاقیت، نه تنها امروز بر زندگی روزمره سایه انداخته بلکه می توان تاثیر آن را در اقتصاد و ایجاد کسب و کارهای مختلف نیز مشاهده کرد. امروزه در کنار مفهوم کارآفرینی، به خلاقانه بودن کار و محصول تولیدی نیز اهمیت بسیار زیادی داده می شود. به نحوی که خلاقیت در کنار دانش و دسترسی به اطلاعات می تواند جز موتور های محرک رشد اقتصادی در جوامع مختلف باشد. ما شاهد پیشرفت کشور هایی هستیم که بر روی پروژه هایی سرمایه گذاری می کنند که خلاقیت داشته و می توانند در بازار امروزی، خود را مطرح کنند.
اکوسیستم صنایع خلاق چیست؟
شاید برای شما این سوال اساسی به وجود بیاید که منظور از اکوسیستم صنایع خلاق چیست. در قسمت قبل در خصوص اهمیت خلاقیت صحبت کردیم و توضیح دادیم که امروزه، شرکت ها و کسب و کار ها برای این که بتوانند در دنیا مطرح باشند و دوام پیدا کنند؛ نیازمند خلاقیت هستند. با توجه به اهمیت رشد صنایع خلاق، اکوسیستم هایی به وجود آمدند که بستر مناسبی برای راه اندازی، رشد و همچنین پیشرفت این نوع صنایع می باشند. اکوسیستم یا همان زیست بوم کلمه ای است که در گذشته های نه چندان دور در علم زیست شناسی کاربرد بسیار زیادی داشت. منظور از زیست بوم در علم زیست شناسی محیطی است متشکل از موجودات و بخش های مختلفی که بر یکدیگر اثر می گذارند. در علم اقتصاد از این مفهوم و واژه وام گرفته شده و مفاهیمی همچون اکوسیستم صنایع خلاق یا اکوسیستم دانش بنیان به وجود آمده است.
صنایع خلاق چه صنایعی هستند؟
صنایع خلاق، به صنایعی گفته می شود که اساس و هدف اصلی آن ها انتشار دانش و اطلاعات در زمینه های خاص می باشد. در اکوسیستم صنایع خلاق نیز هدف اصلی با سیستم های دانش بنیان متفاوت است. در اکوسیستم های دانش بنیان، از تکنولوژی ها و فناوری های ویژه برای تولید محصول خاص استفاده می شود. سخت افزار ها می توانند اهمیت فوق العاده‌ای در زیست بوم های دانش بنیان داشته باشند. اما در اکوسیستم های صنایع خلاق نرم افزار ها هستند که می توانند نقش کلیدی و اساسی داشته باشند. صنایع خلاق می توانند مرتبط به سینما، انیمیشن، بازی های کامپیوتری، تولید محتوا و موضوعاتی از این دست باشند.
اکوسیستم صنایع خلاق متشکل از چه گروه هایی می باشد؟
همانطور که توضیح داده شد در اکوسیستم صنایع خلاق باید گروه های مختلف با یکدیگر همکاری کنند. در این اکوسیستم ها شرکت ها و افراد گوناگون، با دانش و اطلاعات مختلف کنار یکدیگر قرار می گیرند. این گروه ها در راستای اهداف اصلی با یکدیگر همکاری می کنند تا ابتدا ایده های اولیه شکل بگیرند. نتیجه این همکاری سبب می شود ایده های خوب منجر به تولید محصول یا ارائه خدمات خاصی شوند. برای دستیابی به هدف نهایی در اکوسیستم ها یا همان زیست بوم صنایع خلاق، گروه هایی همچون سرمایه گذاران، گروه های دانشگاهی که به طور معمول بار تحقیقاتی پروژه ها را بر دوش دارند و همچنین سازمان های دولتی با یکدیگر همکاری می کنند.
نیروی های انسانی اکوسیستم های صنایع خلاق
علاوه بر گروه ها و سازمان های ذکر شده، ممکن است نهاد های دیگری نیز در اکوسیستم صنایع خلاق وجود داشته باشد. آنچه که سبب پیشرفت و دوام اکوسیستم های صنایع خلاق می شود؛ نیرو هایی هستند که در این صنایع مشغول به کار می باشند. نیروهای انسانی با تجربه و کارآمد که دانش و اطلاعات بالایی دارند؛ می توانند در توسعه زیست بوم ها نقش بسیار مهمی داشته باشند. همچنین نیرو هایی که در اکوسیستم های صنایع خلاق مشغول به کار می شوند باید حتما دارای ویژگی خلاقیت باشند تا بتوانند در راستای اهداف یک زیست بوم خلاق فعالیت کنند.
بررسی وضعیت اکوسیستم صنایع خلاق در ایران
ایران جز کشورهای در حال توسعه می باشد که در گذشته تمام اقتصاد آن، بر مبنای نفت و فروش این ماده پیش می رفت. اما با گذر زمان دو مسئله سبب شد تا مسئولان ایرانی در خصوص پیشبرد اقتصاد بر مبنای نفت بازنگری کنند. یکی از مهم ترین مسائل تحریم هایی بودند که فروش نفت ایران را دچار مشکل می کردند. همچنین اتمام منابع نفتی ایران در سال های آینده یکی دیگر از چالش هایی بود که اقتصاد کشور ما با آن مواجه است. در نتیجه مردم و دولت متوجه اهمیت بازنگری در اقتصاد شدند. امروزه در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته اکوسیستم های صنایع خلاق و زیست بوم های فناوری و دانش بنیان نقش مهم و پیش برنده ای در اقتصاد دارند. در ایران نیز با الگوبرداری از کشورهای در حال توسعه، تلاش شد تا زیست بوم ها، استارتاپ ها و شتاب دهنده ها تقویت شوند؛ تا بتوانند نقش تاثیر گذاری در پیشرفت اقتصادی داشته باشند.
تلاش برای گسترش زیست بوم خلاق
نسبت به دهه ۸۰ در دهه ۹۰ شمسی شاهد رشد چشمگیر اکوسیستم صنایع خلاق و سایر استارتاپ ها و شتاب دهنده ها بودیم. امروزه با توجه به اهمیت صنایع خلاق و تاثیری که می توانند در جوامع و هم چنین در اقتصاد داشته باشند کشورهای زیادی بر توسعه اکوسیستم های صنایع خلاق خود تمرکز کردند. این کشور ها سعی می کنند محصولات زیاد و متنوعی را تولید کنند. هرچند در ایران نیز تلاش هایی برای این امر صورت می گیرد اما مردم ایران بیشتر مصرف کننده محتوا های تولید شده توسط کشور های خارجی هستند. با وجود این که زیست بوم های خلاق هنوز نتوانستند جایگاه اصلی خود را در اقتصاد و جامعه به دست بیاورند و اقتصاد کشور ما بر مبنای نفت می باشد؛ اما همین مراکز تلاش هایی کردند که می تواند نوید بخش آینده روشن اکوسیستم صنایع خلاق، اکوسیستم دانش بنیان و سایر مراکز رشد این چنینی در ایران باشد.
